چک چیست؟ چک به اصطلاح نوشته ای ست که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که در نزد طرف مقابل یعنی (محال علیه) دارد کلاً یا بعضاً مسترد و یا به دیگری واگذار میکند.
باید دقت داشت که در هنگام تنظیم چک محل و تاریخ صدور چک به صورت کاملا خوانا نوشته بشود و به امضای صادرکننده چک برسد.
وکیل چک کیست؟
طبق تعریف قانون تجارت چک نوشته ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که نزد محال علیه دارد کلا یا بعضا مسترد و یا به دیگری واگذار می نماید. صدور چک دارای ظرافت های مخصوص خود می باشد که بهتر است قبل از صدور آن از وکیل چک مشاوره ی لازم را اخذ نمایید. مجموعه ی ما بهترین وکیل چک در تهران را برای این کار در اختیار شما قرار خواهد داد.
بهترین وکیل چک کیست؟
بی شک مردم در دعاوی مختلف همواره به دنبال بهترین وکیل می گردند اما بهترین وکیل چک کسی است که به طور تخصصی پرونده های مخصوص چک را انجام می دهد و نسبت به قوانین آن اشراف کامل و جامع دارد تا موکل خود را به حق خود به طور کامل برساند.
وکیل چک برگشتی و به طور کل هر وکیلی که در زمینه چک و دیگر مسائل متفاوت حقوقی و کیفری و خانواده فعالیت میکند بنابر اطلاعات حقوقی کافی و همینطور تجارب زیادی که در این زمینه ها داراست میتواند مشاور خوبی در روند پرونده های شما باشد.
صادرکننده چک باید توجه داشته باشد که چک را بدون خط خوردگی و با ذکر تاریخ دقیق وصول آن صادر کند زیرا که چک در تاریخ مقرر باید وصول شود.
همچنین گاهی ممکن است در متن چک و ظهر نویس چک اطلاعات غلط و نادرستی وارد شود که علت ورود این داده ها اغفال و فریب دادن دارنده چک باشد، در این مواقع است که یک وکیل چک برگشتی باید بتواند علاوه بر اینکه وجه چک را مطالبه میکند در خصوص عناوینی چون کلاهبرداری، سرقت و یا جعل در سند تجاری از موکل خود دفاع نماید.
حال تصور کنید دارنده چک در موعد مقرر برای وصول چک به بانک مراجعه می کند و مبلغ کافی در حساب صادرکننده چک موجود نمی باشد این جاست که دارنده چک باید صدور گواهی عدم پرداخت را از بانک درخواست نماید.
انواع چک
چک عادی:
چکی است که اشخاص عهده بانکها به حساب جاری خود صادر و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادر کننده آن ندارد.
چک تایید شده:
چکی است که اشخاص عهده بانکها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می‌شود.
چک تضمین شده:
چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می‌شود.
چک مسافرتی:
چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هر یک از شعب آن بانکها توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می‌شود.
امروزه جایگزین شدن چک به جای وجه نقد با توجه به مزایای بالای آن به جهت سهولت در مراودات اقتصادی و جلوگیری از مشکل جابجایی نقدینگی فیزیکی پول و همچنین کسب اعتبار در معاملات تجاری باعث شده که چک نقش اساسی و مهمی داشته باشد که به تبع آن به دلیل کثرت استعمال چک ممکن است مشکلاتی نیز برای طرفین ایجاد شود.
مطالبه وجه چک با آخرین اصلاحات
همانطور که گفتیم چون که یکی از پرکاربردترین اسناد تجاری میان مردم می باشد، گاهی پیش می آید که بسیاری از مردم به دلیل عدم آگاهی کامل از قوانین اقدام به صدور چک در زمانهای مختلف می کنند. که ممکن است بعضاً نیز مشکلاتی را ایجاد نمایند. در این مقاله سعی بر این است که به طور تفصیلی این موضوع بررسی شود.
قانون چک برگشتی
با توجه به اصلاح قانون چک در سال ۹۷ به محض اینکه چک به دلیل کسری یا عدم موجودی برگشت داده شود بانک ها با درخواست دارنده چک موظف هستند چک را در سامانه بانک مرکزی ثبت و کد رهگیری و گواهی عدم پرداخت را تحویل دارنده چک بدهند. این اقدام توسط بانکها موجب می شود تمامی حساب های بانکی و مالی صادر کننده چک مسدود شود و تمامی خدمات بانکی نیز متوقف شود از قبیل اینکه دیگر صاحب چک نمی تواند حساب جدید افتتاح کند و حتی کارت عابر بانک دریافت نماید و معمولا از دریافت وام و تسهیلات محروم می‌شود که با توجه به مصوبه جدید با محدودیت شدیدتری نیز مواجه خواهد شد.
در قانون جدید برخلاف سنوات گذشته متقاضی دریافت دسته چک باید دارای شرایط مورد نظر قانونی باشد و آنها با توجه به اعتبار و تراکنش مالی متقاضی و دریافت گزارش رتبه بندی اعتباری با مجوز بانک مرکزی مجاز به صدور و تحویل دسته چک برای متقاضی هستند.
البته در نوآوری قانون جدید چک الکترونیکی و موردی برای جلوگیری از افزایش تقاضا برای صدور دسته چک در نظر گرفته شده که نیاز به اعتبار سنجی و رتبه بندی ندارد.
گواهی عدم پرداخت در چک چیست؟
حال باید دانست که گواهی عدم پرداخت چیست؟ این گواهی رسیدی است که از طرف بانک به دارنده چک داده می شود برای انجام پیگیری های مربوط به چک پرداخت نشده و به معنای عدم پرداخت چک در سررسید خود می باشد.
به بیان ساده تر تصور کنید شما چکی را در اختیار دارید و زمان سررسد آن فرا رسیده است به بانک مربوط مراجعه می کنید برای وصول چک اما مبلغ درج شده در چک نزد بانک محال علیه موجود نمی باشد یا به اندازه ی کافی نیست در این صورت شما برای اینکه اثبات کرده باشید برای وصول چک به بانک مراجعه کرده اید باید درخواست صدور گواهی عدم پرداخت را نمایید و بانک محال علیه مکلف گواهی مربوطه را صادر نماید.
موارد تعقیب کیفری چک
- در صورت که چک صادر شده سفید امضا باشد.
- در صورتی که وصول وجه چک منوط به شرط خاصی باشد.
- چنانچه در متن چک، قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام تعهد یا معامله است.
- در مواردی که چک بدون تاریخ صادر شده باشد.
با توجه به اصلاحیه قانون صدور چک مصوب ۱۳۹۷ دارنده چک برگشتی می تواند علاوه بر دادگاه از طریق اداره ثبت اقدام به مطالبه وجه چک به نماید.
چندین نکته حائز اهمیت در این جا مطرح است اینکه فقط اداره ثبت محلی مجاز به رسیدگی می باشد که بانک در حوزه آن اداره مستقر بوده و چک در آن بانک برگشت زده شده باشد.
از جمله معایبی که در اقدام ثبتی می توان مد نظر داشت این است که دارنده چک در اداره ثبت نمی تواند علیه سایر مسئولین چک (ظهرنویس و ضامن) اقدام نمایند بر خلاف دادگاه ها ولی اگر شخصی از طریق شکایت کیفری اقدام کرده باشد میتواند همزمان در ثبت نیز اقدام کند اما در اقدام ثبتی به مراتب هزینه کمتری پرداخت می شود.
پیگیری قضایی چک چگونه صورت میگیرید؟
باید دانست که پیگیری قضایی وکیل چک هم از طریق کیفری هم از طریق حقوقی قابل انجام است
پیگیری کیفری به این گونه است که دارنده چک باید از تاریخ سررسید آن به مدت شش ماه درخواست گواهی عدم پرداخت را انجام دهد و پس از صدور این گواهی شش ماه از تاریخ صدور آن مهلت دارد تا شکایت کیفری انجام دهد و پیگیری های کیفری لازم را انجام دهد و نکته ی بسیار مهم این است که در صورت اتمام مهلت شش ماهه دیگر به هیچ عنوان امکان شکایت کیفری برای دارنده چک وجود ندارد
در این صورت تنها راهی که برای دارنده چک باقی می ماند این است که دادخواست حقوقی خود را برای مطالبه ی وجه چک پرداخت نشده به مرجع قضایی صالح تسلیم نماید.
چک برگشتی و ممنوع الخروجی (اداره ثبت)
اقدام از طریق مراجع قضایی دادگاه منجر به ممنوع الخروجی نخواهد گردید البته در مواردی ممکن است از طریق شکایت کیفری آنهم در مبالغ بالا و کلان وجه چک موفق به گرفتن ممنوع الخروج علیه صادرکننده شود.
اما بهترین و قطعی ترین راه برای ممنوع الخروج کردن صادر کننده چک های برگشتی اقدام از طریق اداره ثبت که به نظر تنها امتیاز و مزیت اقدام از طریق اداره ثبت محسوب می شود.
نحوه محاسبه خسارت دیر کرد چک و سفته
تاریخ محاسبه و ملاک برای پرداخت دیر کرد چک برگشتی از روزی که باید چک کارسازی نقد می شود به حساب می آید نه روز صدور چک یا طرح شکایت کیفری و حقوقی.
بنابراین اگر به طور مثال تاریخ مندرج در چک جهت ارائه به بانک سه ماه قبل باشد و شما امروز جهت ارائه به بانک مراجعه و با عدم موجودی یاکسری مواجه شدید ملاک برای محاسبه دیر کرد از دو سال پیش محسوب می شود. بنابراین باید دقت کنید که مراجعه به بانک جهت کار سازی وجه چک قبل از موعد مقرر عملا بی فایده می باشد.
نحوه محاسبه خسارت دیرکرد در سفته
نحوه محاسبه خسارت دیر کرد در سفته متفاوت است و تاریخ دادخواست سفته ملاک برای محاسبه تاخیر تادیه است نه تاریخی که باید صفحه کارسازی شود. به طور مثال اگر تاریخ پرداخت مبلغ سفته امروز باشد و بعد از مراجعه موفق به کارسازی وجه سفته نشوید و بعد از ۵ روز اقدام دادخواست سفته کنید( همان برگشت زدن سفته) خسارت تاخیر تادیه از روز دادخواست حساب می شود.
اقدام کیفری چک برگشتی از طریق دادگاه
دارنده چک برگشتی اختیار قانونی را دارد که در صورت دارا بودن شرایط اقدام به شکایت کیفری علیه صادرکننده چک نماید زیرا اقدام کیفری در بعضی موارد مزایای بهتری نسبت به اقدام ثبتی و دادخواست حقوقی دارد، به این دلیل که رسیدگی سریعتر انجام شود و مجازات (حبس) باعث می شود صادر کننده برای رفع تنازع و اختلاف با دارنده چک در مورد نحوه پرداخت و زمان آن به توافق مطلوب برسند.
شرایط شکایت کیفری چک برگشتی
وعده دار نبودن چک به این معنی که لزوماً باید تاریخ صدور چک و تاریخ پرداخت مبلغ چک در یک روز باشد یعنی همان روز باشد، اگر چک امروز صادر شود و تاریخ سررسید پرداخت برده باشد از وصف کیفری خارج می شود و صرفاً جنبه حقوقی دارد.
در فرض وعده دار نبودن شرط دوم آن است که دارنده چک برگشتی باید ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک به بانک مراجعه کنند و شرط دیگر اینکه ظرف شش ماه از صدور گواهی برگشت چک باید اقدام به شکایت کیفری کند و عدم رعایت هری ک از مهلت های ذکر شده باعث از بین رفتن جنبه کیفری چک می‌شود و صرفا میتوان از طریق دادگاه حقوقی یا ثبت اقدام نمود.
از شرایط دیگر آن است که چک بابت تضمین یا مشروط صادر شده باشد و همچنین وجود سایر شرایط که با مراجعه به وکیل و مشاوره می توان از آن آگاه شد.
طرح دادخواست حقوقی چک برگشتی
دادخواست حقوقی دارای مزایایی از جمله این است که میتوان علیه سایر مسئولان صادر کننده چک (ظهرنویس و ضامن) نیز اقدام نمود که این ویژگی در اقدام کیفری ثبتی مقدور نیست البته در این موضوع که اقدام علیه ظهرنویس چک چه مواردی باید رعایت گردد مستلزم مراجعه به وکیل متخصص چک می باشد.
چک برگشتی: تامین خواسته
یکی از مزیت‌های اسناد تجاری چک و سفته در هنگام طرح تامین خواسته است که در این موضوع نیاز به پرداخت خسارت احتمالی میباشد در سایر دعاوی مالی اگر شخصی بخواهد اقدام به تامین خواسته توقیف اموال کند، لزوماً باید در ۱۰ الی ۲۰ درصد مبلغ خواسته را به حساب دادگاه واریز نماید اما در چک و سفته با رعایت شرایط قانونی نیازی به پرداخت هزینه نیست و به صرف درخواست دارنده چک برگشتی قبل از هر اقدامی اموال صادرکننده توقیف شده تا در صورت محکومیت با توجه به مبلغ اصلی و خسارت تاخیر تادیه و هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل از مال توقیف شده برداشت شود.
اعسار از پرداخت هزینه دادرسی چک
در دادخواست حقوقی در مواردی که مبلغ چک کلان باشد ثبت دادخواست حقوقی مستلزم پرداخت تقریباً ۳ درصد مبلغ چک می باشد و ممکن است ثبت دادخواست اقدام حقوقی با مانع روبرو شود. به نظر وکیل متخصص بهتر است دادخواست اعسار نیز ضمیمه دادخواست حقوقی مطرح شود که البته توصیه می شود برای عملکرد بهتر و مناسب‌تر با وکیل متخصص چک مشاوره صورت گیرد.
اعسار از پرداخت مبلغ چک
در مواردی که صادرکننده چک محکوم به پرداخت وجه چک شود در صورت وجود حسن نیت و صداقت با مراجعه به وکیل چک،او می تواند با طرح دعوای اعسار از پرداخت وجه تا حدودی ایفای دین خود را نسبت به متقاضی و دارنده شک به سهولت انجام دهد.
مزایای ارسال اظهارنامه برای دارنده چک
اگر صادرکننده چک نگران آن باشد که ممکن است چک صادره بدون وعده محاسبه شود و منجر به محکومیت کیفری شود توصیه می گردد با ارسال اظهارنامه از این امر مهم رفع اثر کند.
در اینجا یک سوالی مطرح می شود و آن اینکه اگر صادر کننده چک بعد از صدور آن متوجه شود که چک از طریق کلاهبرداری یا سرقت از او گرفته شده یا اینکه آن را گم کرده دراین صورت چگونه می تواند از حقوق خود دفاع کند؟
صادر کننده می تواند دستور عدم پرداخت وجه به بانک بدهد و بایستی به صورت کتبی دلیل دستور عدم پرداخت را بیان کند.
شرایط دستور عدم پرداخت چک
- اعلام مفقودی
- سرقت
- جعل
- کلاهبرداری
- خیانت در امانت
- یا بدست آوردن از راه های دیگر مجرمانه
به عنوان مثال مثلا اگر شخصی به آقای x چکی را بدهد در مقابل قرار باشد که طرف دیگر کاری را برای او انجام دهد ولی به قول خود عمل نکند و کار تعیین شده را انجام ندهد، صادرکننده نمیتواند دستور عدم پرداخت چک را صادر کند.
زیرا عدم انجام تعهد یک مسئله مدنی است و بایستی پس از پرداخت وجه دادخواست خود را به دادگاه تحویل دهد.
بنابراین هر گاه اثبات شود که صادر کننده چک بی اساس و بدون دلیل دستور عدم پرداخت را صادر کرده است علاوه بر پرداخت وجه به مجازاتی همچون حبس، جزای نقدی و پرداخت کلیه خسارات وارد شده به دارنده چک محکوم می شود.